Terugblikken

Transcript

• 00:00

  Inge Wannet

  De Big Brother Awards zijn uitgereikt en ik sprak met allerlei experts: over gezichtsherkenning, over de NCTV, over de CoronaCheck-app, over wat de verschillende privacyschenders moeten doen om volgend jaar niet weer in de prijzen te vallen. Hoe passen deze problemen eigenlijk in het grotere privacy- plaatje en hoe kijkt Bits of Freedom daar zelf tegen aan? [intro muziek ingestart]

• 00:30

  Inge Wannet

  Je luistert naar de Big Brother Awards podcast van Bits of Freedom. Mijn naam is Inge Wannet en samen met mijn collega's zetten we elk jaar de mensen en organisaties die jouw privacy het meest hebben geschonden in het zonnetje. Dit jaar doen we dat in de vorm van een podcast. In deze achtdelige serie maak je kennis met de grootste privacyschenders van afgelopen jaar. Jullie hebben op de winnaar van de Publieksprijs gestemd en een vakjury deelde de Expertprijs uit. Maar Bits of Freedom reikt ook elk jaar Felipe Rodriguez Award uit. Deze geven we aan een persoon die een buitengewone bijdrage heeft geleverd aan het beschermen van onze rechten.

• 01:06

  Inge Wannet

  Je luistert nu naar de laatste aflevering. Afgelopen zeven afleveringen luisterde je naar allerlei externe experts. Deze aflevering doen we het net even anders. In deze aflevering blikken we terug op de privacy misstanden van afgelopen jaar met de directeur van Bits of Freedom: Evelyn Austin. [muziek podcast fade-out, eventjes stilte]

• 01:27

  Inge Wannet

  Evelyn welkom. Wij werken natuurlijk al een paar jaar samen, maar zou je je willen voorstellen: wie ben je en wat doe je? [tune podcast loopt door onder de vraag en het antwoord]

• 01:38

  Evelyn Austin

  Ik ben Evelyn Austin en ik ben de directeur van Bits of Freedom.

• 01:40

  Inge Wannet

  En wat doe je als directeur van Bits of Freedom allemaal? [muziek blijft doorlopen onder vraag en antwoord]

• 01:45

  Evelyn Austin

  Eh God ja echt vanalles en nog wat. We zijn een kleine organisatie, dus het is - sowieso denk ik - bij ons zo dat iedereen en heel of een vrij breed takenpakket heeft. Ik ben voornamelijk bezig met meerjarenplannen en jaarplannen opstellen, personeelszaken, " uh uh" financiering vinden en dat soort dingen. [einde muziek onder antwoord]

• 02:09

  Inge Wannet

  Dankjewel [beiden schieten in de lach]

• 02:10

  Evelyn Austin

  Ik hoop dat je dat al wist.

• 02:13

  Inge Wannet

  Ik had zo'n vermoeden wat je takenpakket is.

• 02:15

  Inge Wannet

  Nu zitten we hier natuurlijk vanwege de Big Brother Awards. Lang geleden was dat natuurlijk eigenlijk een fysiek evenement. De laatste keer dat we dat fysiek hebben gedaan was in 2019?

• 02:28

  Evelyn Austin

  Ja dat klopt.

• 02:30

  Inge Wannet

  Waar was dat ook alweer?

• 02:31

  Evelyn Austin

  In de Tivoli in Utrecht.

• 02:32

  Inge Wannet

  Oh ja, in Tivoli...en daar trok jij een parallel tussen de staat van privacy en de digitale scheidsrechter in het voetbal: de VAR. Dat weet ik nog goed en ik ga je even quoten, wat je toen zei. Om de herinnering op te frissen. Jij zei daar: “ik zie veel overeenkomsten tussen de VAR in het voetbal en de praktijken waar Bits of Freedom elke dag tegen strijdt. De VAR wordt gekenmerkt door een drang naar optimalisatie, een eindeloos geloof in data en een steeds grotere beperking van onze bewegingsvrijheid. Hetzelfde kan gezegd worden over de digitale pilots van de politie, de macht van de platforms en de surveillancehonger van de overheid.” Herken je de quote?

• 03:14

  Evelyn Austin

  [barst in lachen uit] "Uh ja en ik ben het er nog steeds mee eens gelukkig.

• 03:19

  Inge Wannet

  Ik weet dat de VAR nog steeds je bijzondere aandacht heeft. Zie je nog steeds overeenkomsten of zijn er misschien wel overeenkomsten bij gekomen?

• 03:27

  Evelyn Austin

  Ja, nou er waren toen al... want ik kreeg toen maar tien minuten en eh, eh, dus waren er toen ook al overeenkomsten die niet aan bod kwamen, bijvoorbeeld uhm de publiek private samenwerking die er is ontstaan tussen ja, de de KNVB voor zover je dat een publieke organisatie - maar ik denk dat we dat... nee, dat vind ik wel een publieke organisatie - en de softwareleverancier die de VAR mogelijk maakt.
  Maar een hele interessante die er sindsdien is bijgekomen, ehm, zijn de resultaten van de VAR. Want de VAR is ooit ingesteld of geïntroduceerd met het idee om het scheidsrechteren eerlijker te maken, dus om te zorgen dat er minder fouten worden gemaakt, ehm, en ondertussen - nouja, we zijn nu een paar jaar verder - kunnen we daar de resultaten van zien. Wat ik echt fascinerend vind, is dat het scheidsen inderdaad eerlijker is geworden, er worden veel minder fouten gemaakt. En nog steeds haat elke voetbalsupporter de VAR. Ehm.. Volgens mij zegt dat iets over überhaupt het belang van dat doel. Dus de KNVB heeft besloten: fouten zijn niet goed. Nou ja, dat klinkt heel logisch, maar misschien deed het er wel helemaal niet toe dat die fouten werden gemaakt. Volgens mij zit daar ook een hele goede les in hoe we omgaan met digitalisering en data.

• 04:59

  Inge Wannet

  En wat is die les dan?

• 05:00

  Evelyn Austin

  Nou, dat we wel heel erg een soort veiligheids- of risico- of fout-gefocust zijn, eh, en misschien wel te veel. Dus als je bijvoorbeeld kijkt naar uhm uhm de platforms waar we gebruik van maken. Dan hebben we... dan vragen we van die platforms om te voorkomen dat er ook maar ergens op dat platform iets van ongewenste content verschijnt, terwijl je je kunt afvragen hoe erg het is als dat af en toe gebeurt. Ergens op een hoekje van het internet waar niemand het ziet, is het dan vervelend dat het er is? Of als we kijken naar criminaliteitsbestrijding: de politie heeft natuurlijk tot taak om te voorkomen dat er criminaliteit is en om criminaliteit op te lossen, maar moeten daar misschien grenzen aan zitten en moeten we misschien accepteren dat er slechte dingen gebeuren.

• 05:52

  Inge Wannet

  Ja dat zijn inderdaad weer mooie parallellen die je daar trekt. Zijn de winnaars en genomineerden van dit jaar en de schandalen en inbreuken van dit jaar eigenlijk een goede dwarsdoorsnede van wat er allemaal speelt op privacygebied?

• 06:04

  Evelyn Austin

  Ja, dat denk ik wel. Je ziet daar een aantal trends heel duidelijk in terug en ook als je de genomineerden vergelijkt met voorgaande jaren, zie je daar ook wel een duidelijke lijn. Dus uh uh het gaat vaak over zorg, het gaat vaak over het Ministerie van Justitie en Veiligheid en dat is dit jaar ook weer zo.

• 06:28

  Inge Wannet

  En wat meer gedetailleerd, zou ik er ook met je op willen in gaan. Misschien is het goed om het per prijs even langs te lopen. Laten we dan beginnen met de Expertprijs. Dat is dit jaar een oeuvreprijs uitgereikt aan het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Heeft Bits of Freedom dat ooit eerder gedaan, zo'n oeuvreprijs?

• 06:48

  Evelyn Austin

  Ja. Niet zo expliciet, maar in een ver ver verleden heeft minister Donner wel eens een prijs gekregen voor zijn complete oeuvre en eigenlijk heeft minister Opstelten ook wel - soort de facto - een oeuvreprijs gewonnen. Die heeft namelijk drie of vier keer de Publieksprijs in ontvangst mogen nemen.

• 07:11

  Inge Wannet

  Dat is wel de recordhouder denk ik he?

• 07:12

  Evelyn Austin

  Ja, ik denk het wel.

• 07:14

  Inge Wannet

  Dit jaar is natuurlijk de Expertprijs een oeuvre prijs. Wat was de noodzaak om om dat nu weer te doen?

• 07:23

  Evelyn Austin

  Dus ik denk dat de de schendingen die je daar hebt gezien de afgelopen paar jaar en daar hebben we in de afgelopen afleveringen ook wel heel uitgebreid bij stilgestaan, die zijn denk ik allemaal op zich al erg genoeg. En als je ze bij elkaar optelt, ontstaat eigenlijk een vrij zorgelijk beeld van hoe het Ministerie van Justitie en Veiligheid opereert.
  En ik denk wat daar nog bovenop komt, is, nou, twee dingen: het feit dat dit het ministerie is die over geweldsmiddelen beschikt, dus die de bevoegdheden mag toekennen aan de politie om geweld uit te oefenen, ehm, de ingrepen die het Ministerie van Justitie en Veiligheid mag doen in ons leven zijn veel groter dan op andere plekken. En het tweede is dat dit ministerie voor Justitie en Veiligheid is. En eigenlijk zie je dat de hele justitie kant, die zie je steeds meer op de achtergrond verdwijnen en al helemaal de rechtsbeschermingskant. Terwijl de samenleving heel erg in beweging is en je eigenlijk ook aan die kant echt wel wat meer activiteit eh eh zou mogen zien. Dus ik had nog even naar het ministerie... naar de website van het Ministerie van Justitie en Veiligheid gekeken en daar staat als eerste: "het Ministerie van Justitie en Veiligheid zorgt voor de rechtsstaat in Nederland. Het ministerie werkt aan een veiliger en rechtvaardiger samenleving door mensen rechtsbescherming te geven en waar nodig in te grijpen in hun leven." Eigenlijk hebben we de afgelopen jaren alleen dat laatste gezien en het eerste helemaal niet.

• 09:14

  Inge Wannet

  Dus veel ingrijpen in het leven, weinig rechtsbescherming van het ministerie. Dat zie je denk ik ook wel in de vijf problemen die we hebben uitgelicht en die tot deze prijs hebben geleid. Zie je trends in de problemen die hebben geleid tot deze oeuvreprijs?

• 09:30

  Evelyn Austin

  Ja, wat we al veel eerder zien en wat we ook op heel veel plekken zien, is - een soort van - data honger. Nou, ook daar hebben we het al heel lang over. Maar om één of andere reden gaat die datahonger bij het Ministerie van Justitie Veiligheid gepaard met een soort cowboygedrag en dat maakt me echt super boos. Want eigenlijk zeggen heel veel van deze instanties die best wel heftige bevoegdheden hebben, geweldsmiddelen tot hun beschikking hebben, zeggen wij staan boven de wet. En daar kan ik mij heel boos over maken. En als je dan kijkt naar wat er tegenover staat, waar staat justitie tegenover veiligheid. Waar staat de minister voor rechtsbescherming tegenover de minister voor veiligheid? Dan is er gewoon niks. Er is niks aan de andere kant!
  De balans is echt helemaal zoek en volgens mij ligt daar ook een deel van de oplossing. Stut, stut die tegenpartij als we het in zulke termen moeten zeggen. Zorg dat er consequenties verbonden worden aan wetsovertredingen, politieke consequenties. Vraag die minister verdorie na de zoveelste wetsovertreding om een keer af te treden.
  Maar waarom ik mij hier zo over kan opwinden, is dat burgers en toezichthouders en organisaties zoals de onze, nog zo hard kunnen schreeuwen, nog zo hoog en laag kunnen springen als ze willen. Als je een regering hebt en ministers hebt die zich onaantastbaar voelen dan gaat dat niks uithalen, nooit niet.

• 11:13

  Inge Wannet

  Ja, want die enorme datahonger die je noemt hè, kan je daar voorbeelden van geven in de vijf voorbeelden die we voor de Expertprijs hebben uitgelicht?

• 11:21

  Evelyn Austin

  Ja, dus ik denk die het op twee vlakken speelt. Bij 'predictive policing' zie je bijvoorbeeld dat [benoemd al lachend] - niet om weer terug te willen grijpen op de VAR - maar dat er een enorme geloof is in de belofte van data. Dus als we maar zo veel mogelijk kunnen digitaliseren, als we maar zoveel mogelijk gegevens kunnen verzamelen, ehm, kunnen we daarmee beter onze taak uitoefenen. En daar worden eigenlijk geen grenzen aan gesteld door de politie zelf, ehm, en ook niet door de politiek. Deze onderwerpen zijn heel vaak eigenlijk heel weinig voer voor politieke discussie. Of in ieder geval niet plenair in de Tweede Kamer, terwijl je dat wel zou mogen verwachten. Het andere vlak waar je het op ziet, is ehm dus de surveillance. En dat zie je bij de NCTV natuurlijk het meest terug. Daar heeft een... ja, de NCTV heeft een bepaalde taak. Ze hebben daar zelf besloten dat ze daarnaast - naast die coördinerende rol die ze hebben - ook voor inlichtingendienst gaan spelen en mensen in Nederland gaan surveilleren op het internet. Nou dat, die surveillance van ons online gedrag, is iets wat je bij heel veel diensten terug ziet.

• 12:49

  Inge Wannet

  Ja en een andere trend die je noemt, is het gebrek aan consequenties.

• 12:49

  Evelyn Austin

  Hmmm hmmm

• 12:51

  Inge Wannet

  Kan je daar iets meer over uitleggen?

• 12:52

  Evelyn Austin

  Er zijn, denk ik, twee manieren waarop je eh consequenties zou kunnen verbinden aan die schandalen. Een politieke consequentie is dat de minister die hiervoor verantwoordelijk voor is, wordt gevraagd om af te treden. Nou dat is vrij vergaand. Maar ik vind deze inbreuk eigenlijk ook vrij vergaand en heel structureel. Ehm, en een andere is dat de toezichthouder zou kunnen optreden. Nou, op het gebied van de NCTV is dat -ligt dat- nog een beetje complex. Maar als we bijvoorbeeld naar de politie kijken: dan zien we dat daar inbreuken plaatsvinden en schendingen van onze privacy, waarvan de Autoriteit Persoonsgegevens daar heel makkelijk hun boetebevoegdheid voor zou kunnen inzetten en dat gebeurt niet.

• 13:48

  Inge Wannet

  Dit zijn trends die we zien in de problemen die hebben geleid tot deze oeuvreprijs. Maar met de Big Brother Awards hopen we natuurlijk ook dat de winnaar het beter gaat doen. Zie je ook trends in de mogelijke oplossingen van deze problemen?

• 14:02

  Evelyn Austin

  Ja en ik denk dat die eigenlijk besloten ligt in, in het probleem, namelijk het ontbreken van balans. En dat is dat aan de andere kant van veiligheid veel meer gewicht en optreden moet komen. Dus daar moet een veel grotere, of een veel actievere, rol komen voor de minister voor Rechtsbescherming. Je kunt je afvragen of die misschien bij dat ministerie moet worden weggehaald, want hij heeft duidelijk moeite om tegen het eigen ministerie op te treden. Ehm, er ligt een oplossing in dat de toezichthouder veel harder optreedt. Ik vind het onbegrijpelijk dat de AP wel in actie komt tegen een willekeurig datalek, maar niet in actie komt tegen het structureel overtreden van de wet door de politie nota bene [lacht schamper] en wat demissionair minister Grapperhaus betreft, wordt het belangrijk dat hij het belang van voorspelbaarheid begrijpt. Dus het is ontzettend belangrijk voor de rechtsstaat - waar dit ministerie nota bene van is - dat de overheid voorspelbaar optreedt, dat je als burger weet wanneer er inbreuk gemaakt wordt op jouw vrijheden, dat je weet door wie dat gedaan wordt en waarom. Dat je je recht kunt halen als je vermoedt dat dat onrechtmatig is gebeurd. En dat betekent heel simpel gezegd dat hij moet afdwingen dat de instanties die onder hem vallen, zich aan de wet houden.

• 15:35

  Inge Wannet

  Ja, die wetten zijn er natuurlijk niet voor niks.

• 15:37

  Evelyn Austin

  Klopt [lacht schamper] en we kunnen af en toe wel een discussie voeren over of de wet anders moet, of er bevoegdheden bij moeten komen of af moeten gaan, maar zolang de basis niet op orde is - namelijk de politie houdt zich aan de wet – ehm, is dat denk ik een hele gevaarlijke discussie.

• 15:53

  Inge Wannet

  Ik denk dat we dat ook terug zien bij de Publieksprijs. Dat is de prijs waar de mensen thuis misschien ook wel op hebben gestemd. Die werd gewonnen door demissionair minister Hugo de Jonge voor een onvoldoende gemotiveerd invoeren van het coronatoegangsbewijs op steeds meer plekken. Er waren er nog andere genomineerden... Mij viel het daar bijvoorbeeld ook op, dat het drie keer om overheidshandelen gaat.

• 16:23

  Evelyn Austin

  Ja.

• 16:24

  Inge Wannet

  Ja, want misschien moeten we de genomineerden nog even noemen.

• 16:25

  Evelyn Austin

  Ja. De genomineerden naast - inderdaad demissionair minister de Jonge - zijn ook weer [lacht] de minister van Justitie en Veiligheid vanwege de onrechtmatige praktijken van de NCTV en zijn reactie daarop. Ehm, enn de derde kandidaat was demissionair staatssecretaris van Huffelen vanwege de toeslagenaffaire.

• 16:41

  Inge Wannet

  Precies en als je die drie dan naast elkaar zet, ehm, zie je een lijn in die nominaties?

• 16:57

  Evelyn Austin

  Ja. Ik denk dat die soortgelijk is als wat we bij de Expertprijs zien. Namelijk dat de relatie tussen de overheid en de burger door digitalisering en door de beschikbaarheid van gegevens, echt fundamenteel aan het veranderen is. En dat leidt tot heel veel activiteit aan de kant van de overheid wat betreft de bevoegdheden die ze inzetten en het leidt nog tot heel weinig beweging aan de kant van de overheid wat betreft het optuigen of moderniseren van de bescherming van burgers.

• 17:38

  Inge Wannet

  Dus eigenlijk krijgt de overheid daarmee steeds meer macht en de burgers steeds minder kans om recht te halen, begrijp ik dat goed?

• 17:46

  Evelyn Austin

  Ja, ehm, en ik denk dat de toeslagenaffaire daar echt het voorbeeld van is geweest. Niet alleen heeft de Belastingdienst gebruik gemaakt van gegevens op een manier die echt absoluut niet zou moeten kunnen.
  Maar dat gebeurde ook nog op een manier waarop het voor iedereen betrokken heel moeilijk was om te achterhalen wat er nou gebeurde. Dus de Belastingdienst werd echt een soort 'black box' en de overheid die er in zo'n situatie óók moet zijn voor de burger die in zijn of haar eentje niet de macht heeft om tegen zo'n enorm instituut op te treden, daar heeft de overheid het echt laten afweten. Die heeft de burger echt in de kou laten staan.

• 18:36

  Nico Voskamp

  [begin promo] Hoi mijn naam is Nico Voskamp, collega van Inge Wannet bij Bits of Freedom. Samen met vele vrijwilligers, partners en onze collega's komen we op voor digitale burgerrechten. Wij verdedigen jouw privacy en communicatie vrijheid op internet. Dit kunnen we alleen doen door de support van onze trouwe donateurs. Ben je al donateur van Bits of Freedom, dan zorg jij ervoor dat we ons werk onafhankelijk kunnen doen. Heel erg bedankt voor je support. Nog geen donateur en wil je dit wel worden? Ga dan naar bitsoffreedom.nl/doneer [eind promo][muziek fade out]

• 19:11

  Inge Wannet

  Als we weer iets meer uitzoomen en we kijken naar de drie genomineerden voor de Publieksprijs: we hadden al geconcludeerd dat dat alle drie overheid is. Alle drie de genomineerden zijn overheidsorganen. Wat zegt dat over de relatie burger - overheid?

• 19:25

  Evelyn Austin

  Ik denk dat het zegt dat de burger echt onvoldoende beschermd wordt. De overheid is op dit moment - als je eh naar deze nominaties kijkt - een risico voor de burger en dat is absurd. Dat is niet een situatie die er, eh, zou moeten zijn. En ik denk dat wat daarin ontzettend belangrijk is, of wat daar een belangrijke reden voor is dat het zo is gekomen, is omdat, ehm, de overheid de afgelopen jaren een onvoldoende heeft geïnvesteerd en het belang heeft ingezien van toezicht.
  Dus toezicht of tegenspraak is echt een een cruciaal onderdeel van goed bestuur, ehm, omdat het mogelijk maakt dat de beleidsinstrumenten die de overheid heeft, dat die op een verantwoorde manier worden ingezet. Dus toezicht komt op voor de publieke belangen: voor de belangen van de burgers en voor het belang van de rechtsstaat. Dus zo lang de overheid niet voorspelbaar en betrouwbaar handelt en ook niet... en eigenlijk ook weigert, om tot de orde geroepen te worden, ehm, ja dan wordt de burger toch eigenlijk een beetje vogelvrij verklaard. Dan is het hele fundament waarop we samen leven en het fundament dat ten grondslag ligt aan een soort verdeling van macht en controleren van de macht in de samenleving, ehm, dat staat helemaal op losse schroeven. En dus het toezicht moet én een soort meer capaciteit krijgen en er moet [lacht kort] na afloop ook naar geluisterd worden. En beiden zien we eigenlijk niet goed gaan en dat leidt tot, tot dit soort taferelen.

• 21:20

  Inge Wannet

  Ja het is dus heel duidelijk wat het doet met de relatie overheid, burger. Hebben partijen als Bits of Freedom daar ook nog een een rol in?

• 21:30

  Evelyn Austin

  Ja [grinnikt], ehm, goed dat je het zegt. Ja, burgers staan - of individuele burgers staan - natuurlijk vrij vaak een beetje machteloos tegenover die grote overheidsorganisaties en daarvoor heb je ook een maatschappelijk middenveld. En organisaties zoals Bits of Freedom die, weet je, in Den Haag of in Brussel pleiten en opkomen voor de rechten van burgers. En als ik dan terug mag grijpen even naar de nominatie van minister, demissionair minister Grapperhaus voor de NCTV wet en zijn reactie daarop….
  Dus journalisten van de NRC hebben ontdekt dat de NCTV zich niet aan de wet houdt en op massale schaal burgers aan het surveilleren was [klinkt een schampere lach door]. Daar kwam ophef over, heel begrijpelijk. De reactie van de minister is niet de NCTV tot de orde roepen. De reactie van de minister is om een wet te introduceren, waardoor er een juridische grondslag ontstaat voor die praktijken. Van zo'n reactie word ik, eh, op zichzelf al boos, maar de manier waarop hij dat heeft gedaan! Dus het is gebruikelijk dat wetten ter consultatie worden aangeboden. Dus dat betekent dat een minister aankondigt 'hé ik ben dit van plan en iedereen mag daar wat van vinden'. Superbelangrijk dat het gebeurt. Daar geeft zo'n ministerie minimaal vier weken voor, zodat iedereen ook de tijd heeft om een goede reactie te schrijven. Maar in het geval van deze, ehm, vind ik al super dubieuze NCTV wet, heeft de minister een paar werkdagen gegeven. Dus die hele verkorte consultatie periode, laat volgens mij zien dat demissionair minister Grapperhaus echt compleet schijt heeft aan dat maatschappelijk middenveld en aan die tegenspraak. Het doet er niet toe voor hem.

• 23:35

  Inge Wannet

  En in het gesprek met Maxim Februari kwam in die relatie overheid, burger, eigenlijk ook nog het bedrijfsleven om de hoek kijken. Nou ja, eigenlijk werd het het de driehoek overheid, burgers, bedrijf.

• 23:50

  Evelyn Austin

  Nou grappig, want dat zie je dus ook heel goed terug bij de VAR, om maar een klein zijstapje te maken. Heel veel ontwikkelingen op het gebied van digitalisering en de inzet van nieuwe technische snufjes, worden ook grotendeels gestuurd door de markt. Dus je ziet heel duidelijk een soort, nou ja, ik wilde bijna zeggen 'natuurlijk verloop' maar dat is compleet het verkeerde woord. De verloop die je heel vaak ziet, is dat technologie wordt ontwikkeld, dan wordt daar een afzetmarkt voor gezocht. Dat is dan heel vaak binnen het veiligheidsdomein en op die manier 'trickelt' een soort nieuwe technologie en de inbreuken de samenleving in. En de andere trend is - maar goed daar hebben jullie het misschien ook over gehad - is dat overheid die steeds meer van haar taken uitbesteedt. Dus de private partijen staan steeds vaker als derde partij tussen jou en de overheid en dat brengt natuurlijk ook weer allerlei risicos met zich mee. Nou ja, dat is bij die VAR precies zo. Dat is een soort van technologie die is ontwikkeld door een commercieel bedrijf, die daar dan een afzetmarkt voor vindt en dan eigenlijk een beetje gaat 'shoppen' bij voetbalbonden over heel de wereld. Nou, toevallig is de onze eentje die erg graag de technologie wilde gebruiken. En daar zie je dus ook nu dat het 'command center' waar die videoscheidsrechters zitten, dat is een, een mix van scheidsrechters van de KNVB en medewerkers van zo'n commerciële partij. En dat is een soort bijeffect van ehm digitalisering waar we eigenlijk heel weinig bij stil staan. Maar die denk ik wel ook een soort fundamentele verschuiving in de relatie tussen burgers en overheid gaat betekenen.

• 25:58

  Inge Wannet

  Ja, dus de rol van bedrijven wordt steeds groter en zij krijgen ook een positie die ze...

• 26:01

  Evelyn Austin

  [onderbreekt Inge] ze worden onmisbaar. Het is heel gek als je als overheid verwacht wordt om op te komen voor het publieke belang en de uitwassen van het bedrijfsleven en van de markt te reguleren. Ehm, terwijl je jezelf ook afhankelijk hebt gemaakt van diezelfde bedrijven.

• 26:23

  Inge Wannet

  Ja, dus het bedrijfsleven wat er bij komt kijken, is misschien ook wel één van de trends die we kunnen zien in de grote privacyproblemen. Ja, hoe kunnen we die trend toch doorbreken en opkomen voor de bescherming van de burger?

• 26:34

  Evelyn Austin

  Ik denk dat een belangrijke puzzelstuk het moderniseren van de rechtsbescherming is. De overheid werkt steeds meer datagedreven en dat betekent ook dat de rechtsbescherming daarop moet zijn ingericht. Een andere deel van de puzzel is het toezicht, dus de Autoriteit Persoonsgegevens die moet echt meer capaciteit krijgen. Er moet onafhankelijk toezicht komen op de politie. En het toezicht dat er is op de geheime diensten, daar moet sowieso niet aan worden getornd, maar je zou het ook nog wel kunnen uitbreiden. Dus de geheime diensten hebben twee toezichthouders: eentje die bindend advies vooraf geeft en eentje die advies achteraf geeft. Die bindende toezichthouder vooraf, daarvan staan de bevoegdheden ter discussie. Nou, dat is iets waar wij heel waakzaam op zijn, dat dat toezicht niet wordt opgeschaald. En daarnaast zien we, ehm, ehm, mogelijkheden om de toezichthouder achteraf, de CTIVD, om die bindende bevoegdheden te geven. Dus nu is het nog zo dat de minister het advies van de CTIVD in de wind mag slaan. Dat doen ze ook, en dat zou eigenlijk anders moeten. Het derde dat moet veranderen - en dat is iets waar iedereen aan moet en kan bijdrage - is bewustwording. Dus bewustwording van digitalisering en data bij de overheid, maar ook gewoon van onze eigen technologiegebruik. Ik vind het werk van Nani [Jansen Reventlow] - wat we ook al besproken hebben tijdens de podcast - is daar een heel goed voorbeeld van. En het is denk ik ook één van de voornaamste redenen waarom we elk jaar deze deze Big Brother Awards uitreiken. In eerste plaats natuurlijk omdat we willen dat deze schendingen stoppen, maar eigenlijk net zo belangrijk is ervoor zorgen dat mensen - in ieder geval- weten dat ze gebeuren.

• 28:51

  Inge Wannet

  De Big Brother Awards 2021: toch wel één grote overheidsshow! Als je ze één tip mee mag geven om volgend jaar weer niet zo enorm in de schijnwerpers te staan. Wat zou dat zijn?

• 29:05

  Evelyn Austin

  Oef, goh, ik wou dat ik één antwoord had voor je. Maar ik denk als iets echt belangrijk gaat zijn is ‘t het herwinnen van het vertrouwen van mensen in onze democratische rechtsstaat. Ik zou daarom zo graag zien dat de Kamer zorgt dat er volgend jaar, er vanuit gaande dat we...in een soort.. in rustiger vaarwater zijn, dat de Kamer zorgt voor een goede evaluatie van de maatregelen die er zijn genomen om de pandemie te bestrijden. Dat ze helder krijgt welke maatregel waarom nodig is. En dat als maatregelen niet meer nodig zijn, dat die ook in de prullenbak verdwijnen. Ik denk dat dat het een heel goed signaal zou afgeven aan de mensen.

• 29:50

  Inge Wannet

  Om het vertrouwen terug te winnen.

• 29:52

  Evelyn Austin

  Ja. Ja! Dat deze pandemie er niet voor heeft gezorgd, dat alles wat we belangrijk vinden in een open en vrije samenleving, zomaar op de kop gezet kan worden. Tijdelijk misschien, maar niet durend.

• 30:09

  Inge Wannet

  En wat doet Bits of Freedom volgend jaar?

• 30:12

  Evelyn Austin

  [begint te lachen] Ja. Nou ja, zoals deze nominaties misschien ook laten zien, hebben we werk zat en is er altijd meer dat we zouden willen doen dan we kunnen doen. Dus we hebben voor onszelf ook een selectie gemaakt van goh waar zijn de punten waarop wij het meest kunnen betekenen, nou dat zijn er aankomend jaar denk ik vier. [muziek podcast zwelt aan en loopt door onder het antwoord] In Europa wordt gewerkt aan wetgeving die hele grote impact gaat hebben op de inrichting van de samenleving, op alle thema’s eigenlijk die we vandaag hebben besproken. Dus denk bijvoorbeeld aan vraagstukken rondom: hoe kunnen we zorgen dat AI niet het einde betekent van rechtsbescherming of hoe voorkomen we dat Facebook constant weg komt met zo 'shitty' zijn? Dat is wat er in Europa gaat spelen. En nationaal gaan we bezig met zorgen dat de geheime diensten en de politie heel goed voelen dat hun praktijk, en de schendingen die ze doen, en het onrechtmatig handelen dat daar gebeurt, dat dat niet ongezien blijft. En tot slot, daar komt onze minister van Justitie en Veiligheid weer bij kijken. We willen zorgen dat de Nederlandse overheid niets doet dat ons recht op versleuteling op het internet schaadt. Want zonder versleuteling op het internet dan kun je net zo goed niet internetten. En we gaan natuurlijk weer de Big Brother Awards organiseren. (podcast muziek fade out onder antwoord]

• 31:30

  Inge Wannet

  Ik kijk er heel erg naar uit. Dank je wel, Evelyn.

• 31:48

  Inge Wannet

  Dit was het einde van onze eerste podcast, én van de eerste keer dat we de BBA's doen als podcast. Wat een jaar! We hebben ervan genoten met jullie de diepte in te gaan, een deep dive te maken door de vijf redenen dat het ministerie van Justitie en Veiligheid de Expertprijs won, uitgespreid stil te staan bij de rechtsstaat naar aanleiding van de Publieksprijs, het belangrijke werk van een grote privacyvoorvechter te eren, én het met jullie te hebben over de fundamentele trends en problemen die ten grondslag liggen aan zoveel van ons werk. Maar... we kijken er ook naar uit jullie komend jaar weer in een afgeladen zaal te mogen verwelkomen, en onze prijswinnaars hun plek op het podium te geven.
  Deze podcast werd gemaakt door Bits of Freedom en je hoorde mij, Inge Wannet. De podcast werd geproduceerd en geëdit door Randal Peelen. Heel veel dank gaat uit naar onze donateurs, partners en vrijwilligers en alle experts die hun medewerking hebben verleend aan deze podcast. Wil jij ook onderdeel zijn van onze beweging? Ga dan naar onze website en doneer, abboneer je op onze nieuwsbrief of meld je aan als vrijwilliger. [muziek podcast speelt nog een minuut door en zwelt aan]